Uber chauffeurs zijn werknemers en hebben recht op een minimuminkomen en alle sociale rechten die ermee gepaard gaan. Dat is een uitspraak van een Britse rechtbank afgelopen vrijdag. Het verdict kan een impact hebben op Uber chauffeurs wereldwijd, of zelfs iedereen tewerkgesteld met een app. Uber zal in beroep gaan, want naast het platformaspect is sociale en arbeidsrechtelijke apathie voor haar bestuurders essentieel in haar businessmodel. In België kwam de regering met een aangepast belastingstelsel op de proppen. Blijft dat overeind na deze uitspraak? En wat met het statuut van Uber chauffeurs in eigen land?
Aan de Amerikaanse westkust ontwikkelden een aantal techneuten met een oog voor business een smartphoneapplicatie die het transportwezen op haar kop zette. Uber opereert als platform en brengt een eigenaar van een wagen in contact met een vrager naar transport. Supporters delen hen verkeerdelijk in onder ‘deeleconomie’. Er is nog een wezenlijk verschil tussen de inwoners van het Rabot in Gent die samen prei verbouwen en de miljardairs die Uber hebben ontwikkeld. ‘Interneteconomie’ is mijn inziens een juistere omschrijving. De arbeid wordt verricht door anderen, de eigenaars van de app romen een percentage af.
Werknemer of micro-ondernemer?
Onze regering is bij monde van Alexander De Croo supporter van de nieuwe appeconomie. Hij wil Uber chauffeurs aan een gunstig tarief van tien procent op inkomsten lager dan vijfduizend euro belasten. Een hoger inkomen zou worden belast alsof het een beroepsinkomen is. ‘Daarmee willen we ervoor zorgen dat er geen concurrentie is met de klassieke zelfstandigen’ aldus de minister. Ook minister van financiën Johan Van Overtveldt spreekt van ‘micro-ondernemers’ die gestimuleerd moeten worden. Micro-ondernemers en zelfstandigen? Ben je dat als Uber chauffeur?
Uber biedt gereedschap aan en verdient geld door mensen met het gereedschap te laten werken. De taxigigant claimt dat het enkel technologie aanbiedt en er geen arbeidsrelatie is. In dat geval zou de interactie tussen Uber en haar chauffeurs een éénmalige verkoop van de app moeten zijn. In realiteit roomt Uber per taxirit een percentage inkomsten af. Als Uber bestuurders zelfstandigen zijn, zijn het schijnzelfstandigen.
Chauffeur-werknemer met rechten
Het voorstel van Alexander De Croo behandelt de Uber chauffeur alsof het iets speciaal is, waarvoor een nieuw belastingregime moet worden uitgevonden. Ontdaan van de app en het deelaspect, is het uiteindelijk ook gewoon maar werken voor loon. Hoe voordelig is dit nu voor de Uber chauffeur? Wel, je betaalt ten eerste te veel belastingen wanneer je minder dan vijfduizend euro verdient. Je bent immers vrijgesteld van belastingen op inkomen uit arbeid tot zevenduizend euro wanneer je in loondienst zou werken. Als chauffeur-werknemer heb je tevens recht op sociale bescherming zoals een pensioen, een ziekteverzekering en een uitkering wanneer je zonder werk valt.
Horen Uber chauffeurs als werknemers geen recht te hebben op een gegarandeerd inkomen? Hebben ze geen recht zich te organiseren, een vakbond op te richten? Vijftig bestuurders? Dan verplicht de Belgische wetgeving een comité voor preventie en bescherming op het werk op te richten. Enzoverder.
Sociale dumping
Voor neoliberale believers als De Croo en Van Overtveldt is het belangrijk de deeleconomie als iets speciaal voor te stellen. Concurrerende individuen op de digitale snelweg zijn een donkerblauwe natte droom. In plaats van een groep werknemers met een gelijk loon voor hetzelfde werk, bescherming, alles erop en eraan krijgen we ‘micro-ondernemers’ die elkaar de loef proberen afsteken door voor minder te rijden, sociale dumping met andere woorden.
De Britse rechterlijke uitspraak erkent de chauffeurs als werknemers en geeft hen waar ze recht op hebben: een arbeidscontract, een gewaarborgd inkomen en sociale bescherming. We moeten door het fiscale rookgordijn van De Croo kijken en in België hetzelfde doen. Laat het verdict een stimulans zijn voor het Ubermanagement hier om met haar chauffeurs-werknemers rond de tafel te zitten en individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten te sluiten. Goede afspraken maken goede vrienden, ook op de werkvloer.