Sinds Emmanuel Macron verkozen is als president van Frankrijk, is er in het land van sociale vrede geen sprake meer. De nieuwe regeringsplannen om de arbeidswetgeving aan te passen stuiten op hevig verzet. De nieuwe president luistert teveel naar het rijke establishment en te weinig naar de mensen in de straat, zo luidt het oordeel.
De eerste reeks aanpassingen aan de Code du travail werden in 2016 gestemd. De wet El Khomri, genoemd naar de toenmalige minister van arbeid, was erg gecontesteerd. Een brede alliantie van vakbonden, sociale bewegingen en scholieren kwam in actie. Symbolische acties, betogingen, stakingen en zelfs blokkades waren het gevolg.
Ook in het parlement was er veel discussie. Uiteindelijk werd de wet aangenomen door beroep te doen op een artikel in de grondwet dat dit mogelijk maakt zonder stemming in het parlement.
Nieuwe president, zelfde voorstellen
Macron mag dan misschien de verkiezingen hebben gewonnen door zich te profileren als een politieke vernieuwer, voorlopig valt daar weinig van te merken. Zo is zijn sociaal-economisch beleid een eenvoudige verderzetting van dat van de veel minder populaire president Hollande. Alleen gaat Macron nu nog een stapje verder. Die punten die niet gerealiseerd konden worden in de wet El Khomri, wil hij alsnog doorduwen. Logisch: hij is er ook de bedenker van.
Ontslag wordt gemakkelijker
We schrijven januari 2016. De Franse toppolitici François Hollande, Manuel Valls, Michel Sapin, Emmanuel Macron en Myriam El Khomri komen samen in het Elysée. Tijdens de vergadering beslissen ze welk wetsontwerp ze zullen voorleggen aan het parlement. Het is Macron die voorstelt om de bepalingen over het economisch ontslag te herschrijven. Hij wil een plafond voorzien op de ontslagvergoedingen die kunnen worden uitbetaald als gevolg van een beslissing van de arbeidsrechtbank.
Hoewel zijn voorstellen op dat moment niet worden aanvaard, staan ze een week later toch in het ontwerp. Een overwinning voor Macron zo lijkt. Maar de regering zwicht onder de druk van de straat, en laat de maxima uiteindelijk enkel indicatief in de wet staan. Nu Macron president is geworden, komt het voorstel terug op tafel.
Geen gemeenschappelijke basis voor loon-en arbeidsvoorwaarden
Daarnaast wil Macron ook het principe van de ‘hiërarchie der normen’ omdraaien. In principe worden loon-en arbeidsvoorwaarden vastgelegd voor alle werknemers, en kan daar in de verschillende sectoren en ondernemingen enkel in positieve zin van worden afgeweken. Op die manier leidt de harde concurrentiestrijd tussen ondernemingen niet tot de afbraak van loon- en arbeidsvoorwaarden. Het speelveld is immers voor alle deelnemers hetzelfde.
Wanneer dat principe wordt omgedraaid, dreigt een neerwaartse spiraal. Een bedrijf dat onder de sectorvoorwaarden duikt, zet druk op de concurrenten om hetzelfde te doen. De werknemers zijn de dupe.
Ook dit is een voorstel die in het oorspronkelijke plan ‘El Khomri’ stond, maar uiteindelijk niet in wet is neergeschreven. Nu Macron als president is verkozen, probeert hij het nog eens opnieuw.
Vertegenwoordiging van werknemers onder druk
Tot slot wil Macron ook het sociaal overleg vereenvoudigen. Ten eerste door de drie bestaande overlegorganen (de ondernemingsraad, het comité welzijn en de vakbondsafvaardiging) samen te brengen in een enkel overlegorgaan, en ten tweede door het aantal werknemersvertegenwoordigers drastisch te verminderen.
Een breder overleg dus, met minder betrokkenen: het is duidelijk dat met de vereenvoudiging een verzwakking bedoeld wordt, ten voordele van de werkgevers. Ook dit probeert Macron voor een tweede keer.
Protest duurt voort
Op sociale media is de oppositie du jamais vu. Een petitie die erg snel werd opgestart werd meer dan een miljoen keer ondertekend. Het soort manifestaties waar we reeds verslag over uitbrachten, verzamelen telkens opnieuw tienduizenden deelnemers.
Voor vele Fransen begint het stilaan te dagen dat Macron niet de grote vernieuwer is die hij beweerde te zijn. De Fransen worden geconfronteerd met dezelfde onpopulaire maatregelen van de vorige regering. Het presidentschap van Macron blijkt geen overwinning voor de werknemers, maar wel voor de werkgevers in Frankrijk. Macron: president van de rijken.