In the jungle – the mighty jungle, the lion sleeps tonight … maar Rik Vandenberghe, de CEO van ING België, kon het niet meer. Al nachten lang kon hij naar eigen zeggen de slaap niet vatten en dat tekent een mens, veelal met walletjes. Waarschijnlijk daarom dat er zichtbaar weinig te merken was van zijn ‘slapeloosheid’. Een beetje mens handelt niet als een allesverslindende leeuw, ziedend van aandeelhouderswoede en blind voor enige sociale impact in zijn zoektocht naar rendement. Een mens, beste Rik, durft al eens op te staan en ‘neen’ te zeggen in de directiekamer wanneer in de evenwichtsoefening tussen rendement en sociaal verantwoord ondernemen de slinger volledig dreigt door te slaan naar eerst vernoemde, ook wanneer het businessmodel niet meer voldoet en digitale innovaties meer dan ooit bepalend zullen zijn voor de toekomstige verdeling van de (digitale) winsttaarten.
Eigen aandeelhouders eerst
Was het niet eerder hierom dat u de slaap niet kon vatten? De angst dat zonder uw sociale hakbijl ook uw aandeelhouders de economische realiteit, waartegen elke onderneming vecht, zullen moeten inlassen in hun rendementsverwachtingen? Was u oprecht begaan met het lot van uw duizenden Belgische medewerkers, de mensen die het mogelijk maken voor ING om uw exuberante loon te betalen en dat het dubbelcijferige rendement voor de aandeelhouders jaarlijks behaald kan worden? En och, wat kan men u eigenlijk verwijten: de Belgische tak behoort immers al lang tot de Internationale Nederlanden Groep, en daar is het credo ‘Oranje boven’. Maar, beste Rik, u had het misschien toch allemaal iets socialer kunnen aanpakken, niet? Een beetje meer rek bekomen voor uw personeel en haar vertegenwoordigers voor het zoeken naar correcte oplossingen naar de exit, zij hebben zich immers jarenlang gerekt voor u, uw board en uw dekselse aandeelhouders.
Het beslissingscentrum van ING ligt al lang niet meer binnen onze landsgrenzen. België heeft op dat vlak een lange en weinig benijdenswaardige traditie om strategische en economische parels te verpatsen aan ‘bevriende’ buurlanden. Frankrijk en Nederland kunnen in deze zonder twijfel gecatalogeerd worden als onze ‘best friends forever’. En sinds de Frietchinees komt ook de milde glimlach uit het Verre Oosten een kijkje over het muurtje nemen om te zien wat er zoal te versjacheren valt voor wat gember of wat mie. Eandis kan voorlopig de dans ontspringen, maar de deur naar het buitenland is op zijn minst op een kier gezet en de geschiedenis leert dat deze deur sinds de jaren tachtig zeer moeilijk weer dicht te krijgen is.
België, kind van de rekening
Axa en ING hebben intussen bewezen wat op termijn de sociale gevolgen van een buitenlands beslissingscentrum zoal kunnen zijn. Weinigen binnen de financiële sector zullen de aangehaalde ‘bedreigingen’ (opportuniteiten volgens anderen) overigens ontkennen, maar een zeker patriottisme valt in het besluitproces bij herstructureringen niet te ontkennen. En net die factor ontbreekt in zowat elk groot dossier dat de laatste jaren in België de revue passeerde: de gêne om in eigen land het felst te snijden.
Het blijft dus zeer relevant welke de nationaliteit van de onderneming is tot zijn personeel. Zo zijn de inspanningen van financiële spelers als Belfius, KBC en Ageas om tewerkstelling te garanderen in België veel meer aanwezig dan bij andere, buitenlandse groepen. BNP Paribas Fortis is voorlopig een mooie, maar enkele uitzondering op bedrijven met een buitenlands(e) beslissingscentrum/aandeelhouders die wél nog een sociaal luik willen/durven voorzien in hun digitale omslag. Tot nader order. En wel degelijk tegen een bepaalde prijs voor het personeel. Maar in vergelijking met de personeelspolitiek bij Axa en ING zeker ook het vermelden waard.
Het kan dus anders, alleen moet er een zekere overtuiging vanuit de Belgische directie zijn. En die had u blijkbaar niet voldoende, beste Rik. Shame on you? Ach je kan niet in alles goed zijn.
Slaapwel, beste Rik, hopelijk lukt het al wat beter nu het rendement gegarandeerd is.