Ieder politiek recht, onze democratie en pers- en andere vrijheden zijn het resultaat van sociale actie. Zonder een kritische massa die de deuren van paleizen en parlementen openbreken houden the powers that be alles bij het oude.
Op 10 oktober organiseerde de socialistische overheidsvakbond ACOD een staking. Even traditioneel als het protest zijn de aanvallen op de sociale actie zelf. Deze keer ligt de syndicale premie van de spoorwegwerknemers onder vuur. Regeringspartij N-VA spreekt van ‘perverse’ staatssteun aan de spoorbonden. Het is best cynisch dit te horen van een partij die zelf aan de subsidiekraan hangt en met dat geld bovendien een beleid organiseert dat werknemers straft.
Deze regering duwde een indexsprong, ze laat ons langer werken voor minder pensioen en zet het mes in de openbare dienstverlening. Want het besparingsbeleid waar ACOD tegen staakt is niet alleen nefast voor de spoorweg- en andere werknemers, maar ook voor de stiptheid, het aanbod en de ticketprijs van treinen, bussen en trams. Daar heb ik al tegen actie gevoerd en gestaakt. Iedere keer was anti-syndicale bagger m’n deel.
Demonisering van het sociaal verzet
Een deel van mijn belastinggeld gaat immers naar het communicatiebudget van de N-VA. Daar houden ze zich zo goed als voltijds bezig met het demoniseren van het sociaal verzet. Ik kreeg via de formele berichtgeving bijvoorbeeld te horen een terrorist te zijn. ‘Vakbondsterroristen’ titelde de tweet van de partij om precies te zijn. Het woord terrorist associeer ik met koppensnellers in het Midden-Oosten of een massamoordenaar op de Las Vegas Strip. Qua ontmenselijking kan die beschuldiging dus tellen.
De systematische aanvallen op de sociale actie beperken zich niet tot de sociale media. De nagelnieuwe kraakwet is een schoolvoorbeeld van hoe legitiem sociaal verzet in de hoek van de illegaliteit wordt geduwd. De Belgische staat kan niet alleen mensen die leegstand aanklagen oppakken en veroordelen, maar ageren tegen een waaier aan sociale actievormen. De Raad van State was dan ook bijzonder kritisch over de ruime draagwijdte van de wet: “daardoor vallen ook bepaalde sociale protestacties, zoals bedrijfsbezettingen of bezettingen van universiteitslokalen, onder de strafbaarstelling.”
Deurwaarders en dwangsommen zijn een andere manier om sociaal protest te fnuiken. Infrabel eiste van een vakbondsleider 1000 euro per persoon die op een stakingsdag over de sporen liep. Infrabel verloor de rechtszaak, maar het is niettemin verontrustend dat een leider van het sociaal verzet als verantwoordelijke wordt aangewezen voor daden van anderen.
Aanval op de democratie
Sociaal verzet is nochtans belangrijk. Geen enkele noemenswaardige democratische verwezenlijking kwam er zonder sociale actie, stakingen en protest. Het algemeen stemrecht, het stakingsrecht, gelijke rechten voor mannen en vrouwen, het gros van onze loon- en arbeidsvoorwaarden; daarvoor hebben honderdduizenden mensen de straten van België afgelopen, aan fabriekspoorten gestaan en ja, al eens een gebouw of stuk spoor bezet. Regering en parlement hinken iedere keer achterop als het op het toekennen van grensverleggende sociale rechten aankomt. Nooit zijn ze de motor van sociale omwentelingen geweest.
Is iedere sociale actie verantwoord of wenselijk? Neen, de sociale actie moet in verhouding staan tot het onrecht dat de betrokkenen wordt aangedaan. En wanneer je je vervreemd van de achterban of het overgrote deel van de publieke opinie heeft het ook weinig zin. Zowel voor vakbonden als andere sociale bewegingen moeten acties het voorwerp zijn van constante interne evaluatie en kritiek.
Regering en parlement hinken iedere keer achterop als het op het toekennen van grensverleggende sociale rechten aankomt. Nooit zijn ze de motor van sociale omwentelingen geweest.
Maar de aanval op de sociale actie an sich is een aanval op onze democratie. The powers that be willen een beleid en een samenleving op hun maat. Door sociale strijd verworven rechten moeten op de schop. Al wie in de weg staat, leggen ze aan banden. De aanval op sociaal protest en de antisociale maatregelen van deze regering gaan hand in hand.
Ik wil het democratisch debat niet beperken tot een stukje parlementair theater op donderdagnamiddag. Het debat hoort op verschillende manieren te leven in de samenleving en de sociale actie maakt daar een essentieel onderdeel van uit. Al wie de democratie lief heeft, hoort de sociale actie te omarmen.