De loonkloof tussen mannen en vrouwen bedraagt op jaarbasis 21% in België. De pensioenkloof bedraagt zelfs 34%. Om die ongelijkheid te bestrijden moeten mannen en vrouwen ongelijk behandeld worden. Ruimer vaderschapsverlof en een uitgebreid aanbod aan gratis kinderopvang kunnen de kloof eveneens helpen dichten.
8 maart is internationale vrouwendag. Deze dag vindt haar oorsprong bij een aantal vrouwenstakingen in de textielsector aan de Amerikaanse oostkust en in Rusland aan het begin van de 20ste eeuw. “The worker must have bread, but she must have roses too.” Rose Schneiderman, vakbondsvrouw en feministe lanceerde destijds de Brood en Rozen slogan. Het gaat over het diepmenselijke verlangen naar eten en onderdak, het brood. Maar ook naar cultuur, vrije tijd en een sociaal leven, de rozen.
Hoe staat het vandaag met onze lonen en pensioenen in België? Biedt het vrouwen brood en rozen? De conclusie is bedroevend. Een vrouwelijke werkneemster ontvangt gemiddeld 965 euro pensioen. Gemiddeld ontvangt een vrouw 34% minder pensioen dan een man, de zogenaamde pensioenkloof. Er zijn verschillende oorzaken: de loonkloof, (onvrijwillig) deeltijdse arbeid en de vele zorgtaken die vrouwen opnemen.
Precaire arbeidsvoorwaarden = precair pensioen
Vrouwen verdienen op uurbasis ongeveer 8% minder, op jaarbasis is dat bijna 21%. Eén van de redenen is dat vrouwen vaker werkzaam zijn in lager betaalde sectoren zoals de retail, de zorg en dienstenchequesector.
Vrouwen werken veel meer deeltijds dan mannen. Soms is de deeltijdse arbeid compleet onvrijwillig. Neem de schoonmaaksector. Veel dienstenchequebedrijven geven enkel een deeltijds contract opdat werkneemsters de job makkelijker kunnen volhouden zonder uit te vallen. (De Standaard, 20 februari)
In de retail krijgen werkneemsters vaak kleinere contracten. Een vraag naar contractuitbreiding wordt zo goed als altijd geweigerd. Vele kleine contractjes bieden werkgevers immers meer flexibiliteit. Extra uren werken met een deeltijds contract geeft werkneemsters ook niet onmiddellijk recht op overloon en zijn dus goedkoper voor de werkgever.
Anno 2018 worden vrouwen nog altijd meer dan mannen geacht zorgtaken op te nemen. Ouderschapsverlof, zorgverlof en gewoon deeltijds werken om de kinderen op te vangen zijn zeer vaak een vrouwelijke aangelegenheid.
Dat betekent meer financiële kwetsbaarheid voor vrouwen, zowel tijdens de loopbaan als nadien bij het pensioen. Voor het wettelijk pensioen in België zijn er twee zaken belangrijk: je gemiddelde loon en je loopbaan. Hoe lager je gemiddelde loon tijdens je carrière en hoe meer onderbrekingen van je loopbaan, hoe lager je pensioen. Hierdoor krijgen vrouwen hoogstens een half brood en zeker geen rozen.
Ongelijkheid behandel je ongelijk
Voor 1997 werden mannen en vrouwen ongelijk behandeld voor het pensioen. De pensioenleeftijd voor vrouwen lag op 60 en het aantal loopbaanjaren om een volledig pensioen te ontvangen bedroeg 40. Onder het mom van gelijkheid tussen man en vrouw werd de pensioenleeftijd geleidelijk opgetrokken naar 65 en de loopbaan naar 45. Dit is gelijkheid op papier. De pensioenkloof van 34% bewijst het tegendeel. Ongelijkheid moet je ongelijk behandelen.
Maak een einde aan de armoedepensioenen voor vrouwen. Ze verdienen een volledig brood en een grote bos rozen.
Hoe komen we tot een wettelijk pensioen dat ons niet enkel een volledige brood geeft, maar ook de rozen? De mogelijkheden zijn eindeloos. Hierbij alvast enkele voorstellen.
Alternatieven
In Noorwegen krijgen beide ouders 3 weken verplicht geboorteverlof. Daarnaast kunnen ze nog 46 weken onder elkaar verdelen waarvan 10 weken alleen door de man kunnen worden opgenomen. Hierdoor nemen veel meer mannen de zorg voor kinderen op. Het risico op een negatieve impact die het opnemen van zorgtaken op de carrière kan hebben, wordt zo onder de beide genders verdeeld.
Wie in Denemarken een laag loon verdient, kan een pensioen ontvangen aan 110% van het vroegere loon. Je pensioen kan dus hoger zijn dan wat je ooit verdiende. Mensen die veel verdienden ontvangen dan weer minder. Dit kan een oplossing zijn voor vrouwen met lagere lonen. Ongelijkheid moet je ongelijk behandelen.
Tot slot kan een uitgebreid systeem aan gratis kinderopvang de positie van de vrouwen op de arbeidsmarkt aanzienlijk versterken. De keuze tussen zorgen voor de kinderen en loonarbeid wordt dan een echt vrijwillige keuze. Thuisblijven omdat de opvang te duur is hoeft niet meer. Een sterkere positie op de arbeidsmarkt zal ontegensprekelijk een positief effect hebben op de pensioenkloof.
Maak een einde aan de armoedepensioenen voor vrouwen. Ze verdienen een volledig brood en een grote bos rozen.